Malo mu’a ho’omou lelei. Kataki fakamolemole atu ‘i he tuai fau pehe ‘a e ma’u atu ha ngaahi ongoongo mei he Lalo Kalosipani, ka ‘oku ou faka’amu pe ‘oku mou fiefia tatau mo au he faifai pea ma’u ha faingamalie pehe ni ke te a’u mai ai ‘o kohikohi atu ma'a kimoutolu, koloa pe ke mou si’i lave’i ai e tu’unga ‘oku mau ‘i ai.

Ko kimautolu ‘oku mau kei mo’ui lelei pe. Kuo fononga atu ‘a Fr. Unaloto ki Ha’amoa, pea malo ia 'ene 'a'ahi mai. Talu ‘ene ha’u mo e ‘ikai lava ha’aku ‘a’a ia ‘a’aku, pea hange eni ia na’a ku folau mo au ia mei Tonga ni, hono ‘eke mai e hoa, pe na’a ku puli ai pe ki fe. Ne u fakamatala kakato ange pe, fai pe e fie talangofua ki he fa’ahinga tapu, ke ne pule ia ‘i he me’alele ka te iku kakau a kita. Pea ne si’i fiefia pe, koe’uhi ko 'eku tuku ke fakahoko e fiema’u ‘a patele (lol . . . hufanga 'i he lotu).

‘Oku mau mo’ui lelei pe. Kei laumalie lelei pe kau fefine 'o e Lalo Kalosipani: Maliana, Sr.Clare mo Lotiola. Mo’ui lelei pe fefine ko Tiana (cook), Fifita (cleaner), Maryanne, Milika mo Saimone (kau fakaveve). Mo’ui lelei pe mo Poini, Rodney and family, pehe kia Sepa ki falemahaki. Sepa, who’s now back in Vaiola Hospital Psychiatric Unit, has been more happy to be back at the Hospital than at the Hu’atolitoli prison pea ‘oku mau kei fakamalo’ia ‘ene kei mo’ui mai ‘i he fa’ahinga ‘atakai pehe. He’s been lucky getting some new visitors other than myself most of the time. Ka koe’uhi kuo ‘osi atu e kau folau, pea ko e hokohoko atu ai pe ‘eni ‘ema fe’ao. Na’e ki’i ‘ahia atu foki mo e department ‘a Sepa, ‘e Teufolau (our neighbor) ki he fokoutua tatau pe, ka kuo ‘osi faka’ata mai ‘a Teufolau ia, pea ko e fo’i ‘aongo ia kia Sepa ‘a e puli mai ‘a Teufolau, neongo e fiefia ai ‘a Matahau ia ‘i he fokifoki mai e ‘atamai ‘o Teufolau.

Ko ‘etau ngoue, fakamalo atu kia Patele 'Ekuasi mo Manoa hono huo’i ‘etau manioke. ‘Osi ngali lava ai pe manioke ia. Ko e talitali ta’aki pe eni ia ke feinga’i e koniteina, mo hono tokanga’i pe ke fakasi’isi’i e kaiha’a. Na’e a’u atu foki ‘a Patele Ekuasi mo e matu’a tangata ‘o e potu siasi 'o huo’i e manioke ‘a e siasi, pea mo’oni ai e lau ‘a Tau, “ko e toki to ‘a e la’aa ki Fisi pea tau toki ‘eva ai pe”. Ko ia ko e me’a ne hoko, koe’uhi ko e fu’u lahi fakavalevale pehe ‘a e manioke, ‘oku kei vaoa atu ‘a e kongalahi mo talitali ki ha la’ala’a ke ne toki huo’i faka’osi. Ka ko ‘etau manioke, kainga, kou tala atu, ‘oku ‘osi tala pe ia ‘i hono lau, ko e kano lelei mo ma’a atu. Pea ka toe lolo’i, kauteme . . . ‘ota ha’o tangai manioke ‘e taha, saute atu ai mo ho’o fo’i niu ke ke a’u ki ai na’a ke pehe ko ha 'atunga lau. Ka ko ‘etau ma’ala, mo u talitali hena ‘oku fai e ki’i tokanga makehe ki he ma’ala, ko e fa’ahinga mahaki fo’ou ‘oku ha ‘i he lau ‘o e ‘ufi, ka ‘oku kei fakakaukau’i hono kemikale ke tafi’i ‘aki. Kae ‘oua temou loto si’i ai famili, ko ‘etau ngaahi puha ‘ufi, ‘oua temou tu’atamaki he'e pau pe ke 'oatu.

Lately, ko e fo’i me'a ne fakahoko, pe ko e fo’i lea Tonga mahino ki ai, ko hono hae ‘o e falekoloa ko ia na’e tu’u ‘i homau ‘api ‘i loto kolo. Na’e feinga mai foki ki heni ‘a e potungaue polisi ke fokotu’u ai ‘enau community police post, pea ne vave mai ‘a e ui tokoni ia, ‘o ‘oatu ai e ngaahi kongokonga ia ‘o e falekoloa, ‘o kamata langa ‘aki e ki’i palepale ‘o e famili ‘a Malia’ema Pofaiva mo hono hoa, Lofeni. Pea ‘oku tu’u hona ki’i palepale ko ‘eni next door hake pe ki he ‘api ‘o Nesi Kulu. Koe’uhi ko e kei tuai ha langa fo’ou ‘o e fale ‘o Mele’ufi, ‘a ia na’a nau nofo ai, pea fakahoko ai ‘e Unaloto e fo’i fakakaukau ko ‘eni.

Fekau’aki mo ‘etau kalapu Fe’ofa’aki‘a kakau, kuo kamata foki e ta’u ako pea kuo ui ai mo foaki ha ngaahi sikolasipi ako ta’etotongi ki he ta’u 2010 ki ha fanau 'e toko hongofulu ma nima (15). Koe hiki eni mei he toko ono (6) ‘o e ta’u kuo ‘osi. Ko ia ‘a e fakamalo atu ki he Matahau mo e tokotaha kotoa na’e ‘ofa mai ki he folau ‘a e kalapu, ‘a ia na’e fakahoko ki Nu’usila. Kuo lave monu ai ‘a e fanau ako ko ‘eni ‘a hotau ki'i kolo. Ko e faka’amu ai pe ‘e toe tokolahi ange he ta’u fo’ou ‘a e ngaahi sikolasipi ni, tukukehe ange ‘etau ‘amanaki lelei ki he ola ‘o e feinga ako mo e fekumi ki ha kaha’u lelei ma'a hotau ki'i kolo 'ofeina ko Matahau.

Ko ia, mo u nofo a. 'Oku mau 'ofa lahi atu mei he Lalo Kalosipani.

Pea mou 'ofa mai 'o tauhi lelei,

Hiko'itaulanga

Lalo Kalosipani News